Stres Nedir? Nasıl başedebiliriz? Stresi faydaya dönüştürebilirmiyiz?
Kısaca stresi tanımlayacak olursak " bireylerin dışarıdan gelen tehdit, zorluk, beklenmedik bir duruma maruz kaldıklarında" verdikleri tepkilerdir. Bu tepkiler nedir dediğimizde öncelikle bedenimizde neler oluyor onlara bakmamız gerekiyor.
Yapılan araştırmalarda stres ile ilgili aşağıdaki belirtiler, oran bazında, saptanmıştır.
Son 1 ayda stres sebebiyle uyuyamadığını söyleyen çalışan oranı % 43' dür.
Son bir ayda en az bir stres belirtisi yaşayan çalışan oranı %75' dir.
Son 1 ayda stres sebebiyle kendini depresyonda ya da üzgün hisseden çalışan oranı
% 46' dır.
Son bir yılda stres seviyesinin arttığını söyleyen çalışan oranı % 26' dır.
Baskı altında kaldık;
Adrenalin salgılanmaya başlar. Bu durum hızlı hareket etmemize sebep olur.
Kortizol salgılanması artar bu da böbrek ve safra kesesinin zorlanmasına sebep olur. Bağırsaklarımız etkilenmeye başlar ki onlara bedenimizin ikinci beyni deriz. Stres sürekli hale gelmiş yani kronikleşmiş ise beden farklı reaksiyonlar vermeye başlar ki örenk olarak ZONA' yı verebiliriz.
Kısa süreli strese maruz kaldığımızda, kaygı, gerginlik, kalp etikileri azaltmak için daha hızlı kan pompalamaya başlar. Hormonların normalden fazla salgılanmaya başlamasından dolayı sindirim sistemi olumsuz etkilenir. Kaslar gerginleşir, üreme hormonları düzensizleşir.
Peki Stres kronikleşir mi? Evet Kronikleşir.
Stres kornikleştiğinde artık ona bir çözüm yolu bulmak aklınıza gelmez. Kabullenir ve başa çıkma yöntemleri de denemez olursunuz. Bu durumda bize neler oluyor?
1. Tansiyon, migren
2.Alzheimer, parkinson, panik atak
3.Nefes darlığı, kalp - dolaşım sistemi hastalıkları
4.Ciltte akne, egzama, saç dökğlmesi
5.TİP 2 diyabet
6.Üreme organları rahatsızlıkları (doğurgnlığı etkileyen)
7.Kas ağrıları
ile karşılaşılabileceği söylenmektedir.
Stres çok mu kötü? Faydaya çevirmek mümkün mü?
Eğer süreci doğru yönetirsek faydaya çevirebiliriz elbette. Her şeyde olduğu gibi burada da ölçü önemli hale geliyor. Stresi doğru yönetip dozunda tutabilirsek bize faydası olduğunu da deneyimleyebiliriz.
Stresi tepe noktasında yaşadığımız an, hızlı düşünmeye yönelirsek, uyarıcı faktörü ortadan kaldırmak için çözümler aramaya başlayabiliriz. Tabiatta da bu böyle değilmidir? Küçük hayvana büyük hayvan saldırdığında önce bir şaşkınlık yaşasada kısa süre içinde hızlıca kaçıp, saklanabilecek bir yer arar. Bu noktada zehir gibi düşünüyoruz.
Stresin yarattığı olumsuzluklar nelerdir? Strese neler sebep oluyor?
İş hayatında ; düşük maaş, uzun çalışma saatleri stresin başlıca kaynakları arasında yer alıyor. Bunu yanı sıra iş yeri ile ilgili sorunlar, baskı altında hissettme, iş yerindeki çatışmalar stres kaynağı olabiliyor. Ayrıca iş-ev hayatı arasındaki dengenin kurulamaması da stres oluşturan faktörlerden biridir. Bir hobi edinememe (vakit ayıramama), sosyalleşememe gibi duygusal ihtiyaçlara vakit ayıramamak da stres oluşmasına sebep olabiliyor.
Aynı durum eğitim hayatında olan öğrenciler için de geçerlidir. Özellikle sınav senesinde olan öğrenciler de konu yetiştireme, istenen başarıya ulaşamama stres olarak ortaya çıkmaktadır.
Stres oluşturan faktörleri sizlerde kendinizi takip ederek tespit edebilirsiniz.
Strese karşı direncinizi artırın. Örneğin evde küçük stres kaynağı oluşturun ve onunla baş etmeye çalışın Örneğin; .evde yapılması gereken bir iş için belirli bir süre belirleyin bu bu süre içinde o işi tamamlayın. Bu küçük antremanlar sizi, stres ile başetmede geliştirecektir. Stres ile baş etme de öğrenilmesi gereken bir olgudur. Önemli olan doğru adımları atmanızdır.
Olayları dramatize etmek yerine, olayın komik yanlarına bakmak stresi eğlence haline getirmenizi sağlayacaktır. Bazı insanların stresli anlarında güldüklerine şahit oluyoruz. Onlar bunu öğrenmiş bireylerdir. Gülmek, endorfin hormonu (kişinin kendisini iyi hisstmesini sağlayan hormonlardan biri) salgılanmasına yol açtığı, bilimsel çalışmalarla da kanıtlanmıştır. Aynı zamanda stresi düzenleyen Kortizol hormonu da salgılanır. Dolayısı ile stres ile başetmede gülmek bize yardımcı oluyor. Yani stresi eğlence haline getirirseniz, krizi faydaya çevirebilirsiniz.
Hayatta hiç bir başarı kendiliğinden gelmez. Stes ile baş etmek için de çaba sarf etmek gerekir.
Dışarıdan stres oluşturan bir uyaran ile karşılaştığınızda "eyvah" düğmesine değil
" çözüm üret" düğmesine basmayı öğrendiğiniz an daha rahat daha başarılı bir hayatınız olacaktır.
Tülay Ceyhan
Profesyonel Yaşam & Kariyer & Öğrenci
Koçluk Hizmetleri