Atıf (Nedensellik ) Kuramı
Atıf Kuramının kurucusu olarak Heider kabul edilmektedir. Peki nedir "Atıf kuramı"?.
Kuramın kurucusu Heider olarak kabul edilmekte ve zaman için de geliştirilen bir kuramdır. Günümüzde bir çok alanda kullanılmaktadır.
Özellikle iş dünyası kuram ile oldukça ilgilidir. Örgütsel boyutta Tükenmişlik ve İş doyumu, iş güvenliği gibi bir çok araştırmada kullanılmaktadır. (baknz. www.isguc.org ). Sağlık, bağımlılıklar, Aile içi iletişim gibi alanlarda bir çok araştırma ve çalışma bulunmaktadır.
Kısaca tanımını yapacak olursak; Başkalarının o anki duygu durumları ve heyecanları hakkında doğru bilgiler elde edebilmeye ve niçin öyle davrandıklarını anlamaya çalıştığımız sürece «yükleme süreci» denir.
1985'de Weiner kuramı geliştimiş ve Atıf kuramını İÇSEL ve DIŞSAL olarak iki katagoriye ayırmıştır.
İçsel Atıf
Dışsal Atıf
Kişinin davranışlarının nedeni kendi içsel özelliklerinden kaynaklandığını söylemiş.
İçsel Özellikler: Tutumları, becerileri, çabası, ruh hali, kişiliği olarak sıralamış.
Kişinin davranışlarının nedeninin o kişinin dışında gerçekleşen olaylar ile açıklanması.
Örnek: Şans, kader, başkaları.
N
Weiner'e göre davranışlarımızın nedenlerinin bazıları bizim elimizde olanlardır ancak bazılarını biz yönetemeyiz. Bunları kontrol edilebilir ve kontrol edilemez olarak ayırmış. Onlarıda kalıcı ve kararsız olarak yine ikiye ayırmıştır. Bir Tablo eşliğinde daha anlaşılır olacaktır.
Şimdi buradan yola çıkarak kendimize şu soruları sorabiliriz.
- Gerçekten bu konuda yeteneksizmiyim yoksa yeteri kadar çabalamadım mı?
- Geçici bir sonuç mu istiyorum yoksa kalıcı mı?
- Güçlü olan başkaları yüzünden mi başarısız oldum yoksa başarısızlığımın sebebi benim yeteri kadar çabalamamış olmam mı?
- Gerçekten şansım mı yaver gitti yoksa bu benim başarım mı?
Bu sorular ışığında davranışlarınızın nedenlerini bulup ileri doğru yol almanızı dileriz.
Tülay Ceyhan
Profesyonel Yaşam & Kariyer & Öğrenci
Koçluk Hizmetleri