Kraliçe Arı Sendromu

...kendilerine yer açmaktadırlar.

Ancak tabi ki bu öyle söylendiği gibi kolay olmayan bir süreç sonrası oluşmakta. 

Bu çetin yolda yürürken karşılaştıkları  ve yaşadıkları  olayların  onların sosyal kimliklerinde değişime sebep olduğu düşünülmektedir. Çetin yol ile kastedilen nedir peki? 

Yapılan araştırmalarda kadın yöneticilerin bulundukları pozisyona gelebilmeleri için erkek egemen olan iş hayatında varlık gösterbilmeleri , kabul görebilmeleri  için savaşmak zorunda kalmalarıdır. Başarılı kadınların kariyer basamaklarında yaşadıkları  dinlenildiğinde bir çok haksızlığa uğradıkları bir çok sıkıntılar yaşadıkları hikayesi karşımıza çıkmaktadır.

Liderlik profillerinde daha çok erkek figürü özellikleri öncelendiğinden kadınların bu pozisyonlar için tercih edilmediği görülmektedir. Ancak Avrupa komisyonu raporlarına göre; son dönemlerde, kadın profesyonellerin iş ortamında temsil oranları oldukça yükselmiş olsa da, üst düzey pozisyonların kadınlar tarafından doldurulma oranları hala oldukça düşüktür (Derks, Van Laar ve Ellemers, 2016: 456). 2017 yılı itibari ile OECD ülkelerinde işgücüne katılma oranı %51 iken (UNFPA, 2017), bu oran Türkiye’de 2017 yılı itibari ile genel olarak kadınların iş gücüne katılım oranı %33,6’dır. Söz konusu durum zaten çalışma hayatına katılım oranı düşük olan kadınların, yönetime katılma oranlarını ve de iş ortamında karar verici ve yönlendirici konumunda olma ihtimalini düşürmektedir. Bazı ülkelerde bu durumu önlemek için yasalar dahi çıkarılmış olmasına rağmen halen bu durum gözlenmektedir. 

​

Peki Kraliçe Arı Sendromu nedir?

​

Yukarıda bahsettiğimiz zorluklardan geçmiş, başarılar elde etmiş kadın profesyonellerin bilerek ve isteyerek kadın çalışanlardan uzak durmaları ve iş hayatını onlar için daha zor hale (hatta çekilmez

hale) getirmeleridir. Bu sendromdan bahsedebilmemiz için gerçekten diğerlerine göre başaıılı olan ve yönetici pozisyonunda olmaları gerekmektedir.  Bu insanlar, erkek egemen iş kültüre uyum sağlayıp kadın çalışanları kendilerine eşit görmeyen erkek egemen kültüre sahip erkek profesyoneller gibi astı veya rakibi konumundaki kadınlar için hayatı daha zor hale getirirler ve diğer kadın çalışanlara destek olmamayı tercih ederler. Derks ve arkadaşları yaptıkları çalışmalarda Kraliçe arı sendromu yaşayanlarda görülenlen davranışları şöyle sıralamaktdırlar.

1) Kadınlara ait özelliklerden çok erkeklere ait özellikler sergilerler,

2) Hem fiziksel hem psikolojik olarak diğer kadınlarla aralarına mesafe koyarlar.

3) Halihazırdaki cinsiyet hiyerarşisini kabullenir ve desteklerler. Her ne kadar bazen güç ve iktidar sahibi kadın çalışanların diğer kadınların da kariyer hedeflerine ulaşmaları için çaba harcadıkları görülse de birçok çalışmada güç ve iktidar sahibi kadınların kadın astlarının pozisyonlarını iyileştirmelerine destek olmak yerine engel olmayı tercih ettiklerini göstermiştir (Derks vd., 2011)

​

Bu sendromu yaşayanlar için öneriler dendiğinde, adil bir çalışma ortamı yaratılmasının faydalı olacağı düşünülmekte. Ancak yinede sendromu yaşayarak kendilerini koruma altına almaya  çalışıyorlar ise,  algılamaları düzeltmek amaçlı yapıcı geri bildirimlerde bulunmanın faydalı olabileceği düşünülmektedir.

 

Metörlük veya Koçluk hizmetlerinden destek aldıklarında, algısal hatalarda düzelme olduğu gözlemlenmiş olup daha mutlu hatta daha verimli oldukları söylenmektedir.

 

Tülay Ceyhan

Yaşam & Kariyer & Öğrenci 

Koçluk Hizmetleri

​

​

​

​